Hava kalitesi indeksi kavramı, sağlıklı yaşam için her zaman akılda tutulması gereken önemli bir konudur.
Kısa adı: AQI “Air Quality Index” olan “Hava Kalitesi İndeksi”ni her gün kontrol ederek dışarı çıkmanız olası sağlık sorunlarınızı önleyebilir. Özellikle açık alanlarda (dışarıda) spor yapanlar, alerjik bir yapıya ve veya hassas bir cilde sahip olanların hava kalitesine çok dikkat etmelidir.
Her yıl hava kirliliğine maruz kalma nedeni ile dünyada yaklaşık 8 milyon insan *metabolik hastalıklara yakalanarak hayatını erken yaşta kaybetmektedir.
Bilimsel çalışmalarda; kirli havanın özellikle bebek ve çocuklar üzerindeki olumsuz etkileri yetişkinlere göre çok daha fazla olduğu görüldü. Aynı zamanda, kirli havanın sporcular üzerindeki ciddi ve olumsuz etkileri de tahmin edilen sınırın çok üzerinde çıktı.
Egzersiz, antrenman veya sportif aktiviteler esnasında solunan hava miktarı normal solumanın çok üzerine (yaklaşık 4 katına kadar) çıkar.
Bir sporcu egzersiz, antrenman veya spor etkinliği yaptığında kasları çok daha fazla çalışır. Vücudu çok fazla oksijen tüketir ve daha fazla atık (karbondioksit) üretir.
Bu durum sonucunda solunacak hava kalitesiz, kirli, zehirli ise vücuda girecek yabancı ve hasta edici maddelerin miktarı da normal solunum yapan bir kişiye göre yaklaşık 4 kat daha fazla olur.
Yetişkin ve sağlıklı bir erkek, dinlenme esnasında dakikada yaklaşık 10 ile 14 kez arasında nefes alıp verir. Varsayılan bilimsel değer 12 kez nefes alıp vermektir. 12 kez nefes alıp verme hacmi, nefes başına yaklaşık 0,5 litre havaya karşılık gelir. Yetişkin ve sağlıklı bir kadında bu değer 0,4 litredir.
Normal bir egzersiz, antrenman veya spor etkinliği esnasında ekstra hava (oksijen) ihtiyacını karşılamak üzere varsayılan değer nefes alıp verme sayısı yaklaşık 40 kez civarındadır ve 20 litre havaya karşılık gelir.
Şüphesiz ki; vücut yapısı, yaş, cinsiyet, sağlık durumu ve de yapılan spor türüne göre kişiler arasında nefes alıp verme sayısında farklılıklar olacaktır. Ancak burada yazılan parametreler konunun uzmanları tarafından sağlam varsayılan değerler olarak kabul edilir.
Diğer yandan kişinin nefes alıp verme sayısının yükselmesi sonucu vücut hareketlerinin devamı için dolaşım hızı da kaslara oksijen götürmek üzere hızlanır. Bu döngü esnasında solunan havanın kalitesi çok büyük önem taşır.
Sporcunun kendi sağlığı açısından spor yapacağı günlerde; hava kalitesi indeksini takip etmeli, sağlıksız hava kalitesi seviyelerinde açık hava spor aktivitelerinden kaçınmalı, egzersiz, antrenman yapmamalı veya sportif etkinliklere katılmamalıdır. Aksi durumda, yapılacak sporun yararlarından çok daha fazla zararlara yol açacağı akıldan çıkarılmamalıdır.
Hava kirliliğinin sebep olduğu metabolik hastalıklar
İnsan sağlığı, metabolizmanın sıkıntısız çalışmasına bağlıdır. Bu da sağlıklı beslenmek, spor yapmak, sağlıklı temiz bir hava solumak ile mümkündür. Kirli ve sıkıntılı havalarda dışarı çıkılmamalı, çıkılması gerekiyor ise gerekli önlemler alındıktan sonra dışarı çıkılmalıdır.
Sağlık asla ihmale gelmez. Uzun süreler yoğun kirli havaya maruz kalanlar, semptomların çıkmasını beklemeden bir hastaneye baş vurmalı ve hekimlerinin tavsiyelerine harfiyen uymalıdırlar.
Hava kirliliğinin sebep olabileceği hastalıklar
Aşırı tüylenme
Böbrek ve idrar yollarının dahili hastalıkları
Böbrek üstü bezi hastalıkları (addison, adenoma, aldesteron, kortizol, adrenal cushing sendromu, adrenal hiperplazi, adrenokortikal karsinoma, feokromositoma, primer hiperaldosteronizm gibi)
Diyabet
Enfeksiyon hastalıkları
Geriatrik (anksiyete, beslenme bozuklukları, depresyon, unutkanlık, idrar kaçırma gibi)
Hiperlipidemi, hipertansiyon, hipofiz bezi hastalıkları
İnsülin direnci
Kan hastalıkları, Karaciğer, safra kesesi ve pankreas hastalıkları
Mide ve bağırsak hastalıkları
Tiroit bezi hastalıkları (guatr, tiroit iltihapları, tiroit kanserleri, tiroit nodülleri gibi)
Yeme bozuklukları (anoreksiya nervoza ve bulimia nervoza)
Obezite gibi dahili sağlık sorunları
Hava kalitesi indeks verilerini öğrenin
Dünya Hava Kalitesi İndeksi (AQI) projesi Ağı üzerinden anlık Türkiye HKİ (Hava kalitesi indeksi) verilerini öğrenmek için buraya
Türkiye Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ulusal Hava Kalite İzleme Ağı üzerinden HKİ (Hava kalitesi indeksi) verilerini öğrenmek için buraya tıklayınız.
17.02.2016
MAKALE NOTLARI
Araştırma | Yazar :
Sürüm : S1.0
Not(lar) : Bu makale, bilgi amaçlıdır. Sağlığınız ile ilgili konuları direk olarak doktorunuza danışınız.
Fotoğraflar | Videolar :
Kaynak(lar) – Referans(lar) :
Bu Yazıyı kendi ortamınızda yayınlama hakkında bilgi edinmek için buraya tıklayınız.
Bu yazıyı izin almadan kısmen dahi olsa kopyalamayınız, hiçbir ortamda kullanmayınız, yayınlamayınız.
© ANDOSK.COM | Tüm hakları saklıdır.
Okuduğunuz için teşekkürler...
